16 Ιουλίου 1054

16 Ιουλίου 1054 μΧ – Σχίσμα της Εκκλησίας της Ρώμης με την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και κατ’ επέκταση με τις Εκκλησίες της Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων.

Σήμερα είναι η πιο θλιβερή επέτειος της εκκλησιαστικής ιστορίας. Το πεντακόρυφον κράτος της Εκκλησίας του Χριστού ραγίζει και σπάει. Τα πάλαι αδέλφια έγιναν εχθροί. Οι λόγοι; και πολιτικοί και θεολογικοί.

Από τη μια έχουμε τους ασεβείς εικονομάχους και αιρετικούς αυτοκράτορες μας που απώθησαν τη Ρώμη από την Ανατολή, έχουμε τους Γερμανούς βασιλιάδες που ισχυρίζονται τον τίτλο του Ρωμαίου Αυτοκράτορα και φθονούν την Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης – Κωνσταντινουπόλεως, μάχες για την κυριαρχία στη Σικελία και Νότια Ιταλία μεταξύ Γραικών και Νορμανδών, έντονο διαξιφισμό μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως για το ποια είναι η δικαιοδοσία Εκκλησίας της Βουλγαρίας, έχουμε θεολογικές καινοτομίες όπως εισαγωγή της φράσης „filioque“ στο σύμβολο της Πίστεως από την πλευρά της Δύσης, παπική μοναρχία κλπ.

Ο Πάπας απαγορεύει ελληνικά έθιμα στην Ιταλία. Ο Πατριάρχης απαγορεύει λατινικά έθιμα στα κάθε ημάς. Πολλά τα αίτια. Κάποια σοβαρά κάποια όχι. Κάποια εύλογα και κάποια ανόητα. Και φτάνει η στιγμή που, ενώ ο Πάπας Λέων Θ’ απεβίωσε, αντιπρόσωποι του φτάνουν στην Κωνσταντινούπολη τον Απρίλιο του 1054 με επικεφαλής τον ανθέλληνα και αμόρφωτο θεολογικά καρδινάλιο Ουμβέρτο. Γίνονται ξανά διαμάχες θεολογικές και εντάσεις.

Με πλαστή παπική βούλα σε επιστολή αναθεματισμού, ο Καρδινάλιος Ουμβέρτος το Σάββατο 16 Ιουλίου 1054, στην ώρα του Εσπερινού, εισέρχεται στο Ναό της του Θεού Αγίας Σοφίας στην Βασιλεύουσα και εναποθέτει στην Αγία Τράπεζα τον αναθεματισμό ενώπιον του εκκλησιάσματος. Ένας διάκονος το πήρε, το έβγαλε έξω και το πέταξε.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος την 24η Ιουλίου συγκαλεί ενδημούσα σύνοδο στην Πόλη και αναθεματίζει το πλαστό παπικό έγγραφο και τους απεσταλμένους. Στέλνει εγκύκλιο επιστολή στους υπόλοιπους Πατριάρχες και ζητά τη διαγραφή του ονόματος του Πάπα Ρώμης από τα δίπτυχα της Εκκλησίας. Η διακοπή κοινωνίας μεταξύ των Εκκλησιών ξεκίνησε. Το Σχίσμα συνετελέσθη.

Έκτοτε δεν ακούγεται στους ναούς μας το όνομα του Πάπα στη μνημόνευση. Πονάει η καρδιά μας για τη διαταραχή της ενότητας της Εκκλησίας.

Ευχόμαστε και προσευχόμαστε ο Θεός να οδηγήσει ξανά την Εκκλησία του στην ενότητα πάνω στην ορθή πίστη και αγάπη του Χριστού. Αμήν!

Αλκιβιάδη Αποστολίδη